Yeni Türk Ticaret Kanunu -1
1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan Yeni Türk Ticaret Kanunu ile ticari hayatımıza yeni düzenlemeler ve yaptırımlar gelmektedir.
Bir çok kişinin tam bir bilgiye sahip olmadığı fakat genel olarak “Her firmanın bir web sitesi olmalıymış” dediği bu kanunla ilgili olarak kısa fakat anlaşılır bir bilgi notunu sizlerle paylaşmayı uygun gördüm.
Buna göre öncelikli olarak FİRMALARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR şunlardır.
- Yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecektir. Ancak Türkiye Muhasebe Standartlarının ve bağımsız denetimin uygulamasına ilişkin kurallar 1 Ocak 2013 tarihinde, sermaye şirketlerinin internet sitesi kurma ve içeriğini oluşturma yükümlülükleri ise 1 Temmuz 2013 tarihinde yürürlüğe girecektir.
- Kanun, ticaret hayatında ilk kez uygulanacak ve işletmelerin kapsamlı bir uyum surecini zorunlu kılan birçok düzenlemeyi içermektedir. Denilebilir ki, kanun başarıyla uygulanabilirse, uyum surecini yerine getirmekte ve kurumsallaşmakta kararlı olan işletmeler yeni sistemde tutunabilecek; buna karşılık kanuna “direnç gösteren” işletmeler, zamanla sistem dışında kalacaktır. Kanunun başarıyla uygulanması hukukçuların, mali uzmanların ve yöneticilerin elbirliğiyle çalışmasına bağlıdır.
- Yeni TTK, ticari defterlerin, finansal tabloların ve yıllık faaliyet raporunun Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’na uyarlanmış Türkiye Muhasebe Standartları’na uygun biçimde tutulmasını ve düzenlenmesini öngörmektedir. Bu kurallar bütünü, işletmelerin ve şirketlerin şeffaflaşması ve çağdaşlaşması yönünde önemli katkılar sağlayacaktır.
- Yeni TTK Anonim Ortaklıkların kuruluşunda esas sözleşmenin sermaye taahhüdünü belgeleyen noterleri de kuruluştan sorumlu kişiler arasına dâhil etmiştir.
- Yeni TTK Anonim Ortaklık Kuruluş sürecinin kanun hükümlerine uygun ve eksiksiz yürütüldüğünü “işlem denetçiliği” kurumu ile sağlamaktadır.
- Yeni TTK Anonim ortaklık kuruluşu sırasında halka arz modelinin uygulanmasına da imkân tanımaktadır.
- Yeni TTK Anonim ve Limited Ortaklıkların tek bir kişi tarafından kurulabilmesine imkân tanımaktadır.
- Yeni TTK ile Anonim Ortaklıklarda Yönetim Kurulu üyesinin paysahibi olma zorunluluğu kaldırılmıştır. Yönetim Kurulu tek üyeden oluşabilecektir. Tüzel kişi de (tescil ettirdiği temsilci marifetiyle) yönetim kurulu üyesi olabilmektedir.
- Yeni TTK ile yönetim yetkileri yönetim kurulu üyesi olmayan idarecilere de devredilebilmektedir.
- Yeni TTK ile Yönetim Kurulu Üyelerinin en az dörtte biri yüksek öğrenim görmüş olma zorunluluğu getirilmiştir.
- Yeni TTK ile Genel Kurul ve Yönetim Kurulu arasındaki yetki ayrımı keskin çizgilerle belirlenmiştir.
- Yeni TTK yöneticilere ödenen ücretlerin ve yapılan masrafların web sitesinde duyurulması zorunlu kılınmıştır.
- Yeni TTK’nın devrim niteliğindeki yeniliklerinden biri de, yöneticinin şirkete borçlanmasının yasaklanmasıdır. Yeni TTK.m.395/2 uyarınca, yönetim kurulu üyesi, onun yakınları, kendisinin ve söz konusu yakınlarının ortağı oldukları şahıs şirketleri ve en az yüzde yirmisine katıldıkları sermaye şirketleri, şirkete nakit veya ayın olarak borçlanamayacaklardır. Bu kişiler için şirket kefalet, garanti ve teminat veremeyecek, sorumluluk yüklenemeyecek, bu kişilerin borçlarını devralamayacaktır. Aksi hâlde, şirkete borçlanılan tutar için şirket alacaklıları bu kişileri, şirketin yükümlendirildiği tutarda şirket borçları için doğrudan takip edebileceklerdir. Gerek yönetici ve yakınlarına gerek ortaklara getirilen yasağın ortak özelliği, bu tür borçlanmalar karşısında, adli para cezasının uygulanacak olması (YTTK.m. 562) ve bağımsız denetçinin olumsuz görüş verecek olmasıdır (YTTK.m. 403/5). Limited ortaklıklarda müdürlere bu tür bir yasaklama getirilmemiş; ortaklara ise borçlanma yasağı getirilmiştir. (YTTK.m.644)
- Tüm anonim ortaklıklar, limited ortaklıklar ve şirketler toplulukları bağımsız denetime tabidir.
- Bağımsız denetçinin olumsuz görüş vermesi veya kaçınma yazısı düzenlemesi halinde, YTTK.m.403/5 uyarınca genel kurul mâlî konularda karar alma yeteneğini yitirir. Bağımsız denetçinin bu iki görüşten birini vermesi halinde, yönetim kurulu, bağımsız denetçinin raporu ve görüşü teslim etmesinden itibaren 4 gün içinde genel kurulu toplantıya davet sürecini başlatır ve genel kurulun toplanacağı tarih itibariyle istifa eder. Finansal tablolar denetçinin olumlu görüşüne mazhar olamadığı için düzenlenmemiş sayılacağından (YTTK.m.397/2), genel kurul finansal tabloları konu edinen veya finansal tablolara dayanan mâlî kararları, örneğin, finansal tabloların onanması, yönetim kurulu üyelerinin ibrası, kâr dağıtımı gibi kararları alma yeteneğinden yoksun kalacaktır. Genel kurul tarafından seçilecek yönetim kurulunun görevi, olumlu görüş elde edecek şekilde finansal tabloların ve yıllık faaliyet raporunun yeniden düzenlenmesidir.
- Yeni TTK Genel Kurulların elektronik ortamda toplanmasına da imkân tanımaktadır.
- Limited ortaklıklarda genel kurulun toplantıya davet edilmesi, toplanması ve karar almasına ilişkin süreçlerdeki temel farklılıkları; Bakanlık komiserinin katılımına gereksinim olmaması, yetersayıların farklı oranlarda olması (YTTK.m.620-621) ve genel kurulun toplanmadan karar alabilmesi (YTTK.m.614/4) olarak sayılabilir.
- Limited ortaklıklarda Ortakların sorumluluğu, taahhüt ettikleri sermayenin yanı sıra, yan edim yükümlülüklerini ve ek ödeme yükümlülüğünün yerine getirilmesini kapsar (YTTK.m.573/2). Yeni TTK, ortakları payları oranında kamu borçlarından sorumlu kılan 6183 Sayılı Kanun’un 35/1 hükmüne herhangi bir değişiklik getirmemiştir.
- Yeni TTK, ortaklar kurulunda karar alınması sürecini önemli ölçüde kolaylaştırmaktadır. Yeni TTK, olağan ve önemli kararlar arasında ayrım yapmakta; olağan kararlar açısından belirli bir toplantı yetersayısını aramamakta; karar yetersayısı olarak ise salt çoğunluğu yeterli görmektedir.
- İşletme adlarının korunmasına ilişkin olarak da, ticaret siciline tescil edilen işletme adı ticaret unvanının korunmasına yönelik hükümlerden yararlanacak; tescil edilmeyen işletme adı ise haksız rekabet hükümlerine göre korunacaktır. Yeni TTK’da ticaret unvanında yabancı sözcüklerin kullanılması yasaklanmamıştır. (YTTK.m.46)
